Netcongestie vormt een groeiend probleem voor ondernemers die willen groeien, verduurzamen of hun bedrijf willen elektrificeren. Deze overbelasting van het elektriciteitsnet raakt steeds meer bedrijven direct in hun portemonnee en bedrijfsvoering. Als ondernemer loop je het risico dat je geen nieuwe aansluiting krijgt, je bestaande aansluiting niet kunt uitbreiden, of dat je opgewekte zonne-energie niet kunt terugleveren aan het net. Deze situatie brengt niet alleen financiële risico’s met zich mee, maar kan ook je groeiplannen en verduurzamingsambitie volledig ontregelen. Wij laten zien wat voor jou van belang is.
In het kort
- Netcongestie ontstaat doordat er meer elektriciteit wordt gevraagd of aangeboden dan het net aankan, vergelijkbaar met een file op de snelweg
- Twee hoofdvormen beïnvloeden ondernemers: je kunt geen extra stroom afnemen (afnamecongestie) of je kunt opgewekte stroom niet terugleveren (invoedingscongestie)
- Vooral MKB-bedrijven merken de gevolgen bij uitbreiding, verduurzaming of nieuwe investeringen in elektrische apparatuur
- Wachttijden voor nieuwe aansluitingen of uitbreidingen kunnen oplopen tot jaren, wat directe impact heeft op je bedrijfsvoering
- Gemiste inkomsten door beperkte teruglevering van zonne-energie treffen bedrijven met duurzame energieopwekking
- Oplossingen zoals energiebesparing, slimme sturing en energieopslag kunnen helpen binnen je huidige netaansluiting
Netcongestie: wat speelt er?
Netcongestie betekent simpelweg dat het elektriciteitsnet overbelast raakt. Dit gebeurt wanneer er op bepaalde momenten meer elektriciteit wordt gevraagd of aangeboden dan het net kan verwerken. Je kunt dit vergelijken met een file op de snelweg: er willen meer auto’s over de weg dan er ruimte is, waardoor het verkeer stagneert.
Het probleem ontstaat door verschillende ontwikkelingen die elkaar versterken. De elektrificatie van onze economie zorgt voor een sterke toename van het elektriciteitsverbruik. Bedrijven investeren massaal in warmtepompen, elektrische voertuigen en elektrische productieprocessen. Tegelijkertijd neemt de opwekking van duurzame energie uit zon en wind explosief toe, vaak op momenten dat de vraag niet even groot is.
Het huidige elektriciteitsnet is echter niet ontworpen voor deze grote schommelingen in vraag en aanbod. Decennialang was er sprake van stabiele, voorspelbare stroomlevering vanuit grote centrales naar verbruikers. Nu moet het net veel meer verschillende energiestromen verwerken, met veel meer pieken en dalen dan voorheen.
Voor ondernemers manifesteert dit probleem zich op twee manieren. Bij afnamecongestie kan er niet meer elektriciteit worden afgenomen dan het net aankan. Bedrijven die willen uitbreiden of nieuwe apparatuur willen aansluiten, komen dan op een wachtlijst. Bij invoedingscongestie kan er niet meer elektriciteit worden teruggeleverd aan het net dan het aankan. Dit treft vooral bedrijven met zonnepanelen of andere vormen van eigen opwekking.
Wat zijn de risico’s?
Netcongestie heeft directe financiële gevolgen voor je bedrijf. Wanneer je geen nieuwe aansluiting krijgt of je bestaande aansluiting niet kunt uitbreiden, stagneert automatisch je bedrijfsgroei. Uitbreidingsplannen moeten worden uitgesteld, nieuwe machines kunnen niet worden geïnstalleerd en medewerkers kunnen niet optimaal worden ingezet.
Bedrijven die hebben geïnvesteerd in zonnepanelen of andere duurzame energieopwekking lopen inkomsten mis als zij hun opgewekte stroom niet kunnen terugleveren. Deze verminderde teruglevering verlengd de terugverdientijd van je investering aanzienlijk en schaadt de business case van verduurzaming.
Verder brengt netcongestie onzekerheid met zich mee over toekomstige energievoorziening. Plannen voor elektrificatie van je bedrijfsprocessen worden risicovoller, omdat je niet zeker weet of je voldoende netcapaciteit krijgt. Dit kan leiden tot suboptimale investeringsbeslissingen of het uitstellen van noodzakelijke moderniseringen.
De regionale verschillen in netcongestie kunnen ook concurrentienadelen opleveren. Bedrijven in gebieden met weinig congestie hebben meer mogelijkheden om te groeien en te verduurzamen dan bedrijven in overbelaste netgebieden. Dit kan op termijn leiden tot ongelijke concurrentieverhoudingen binnen dezelfde sector.
Wat kun je doen: netcongestie
Hoewel netcongestie een probleem is dat je niet individueel kunt oplossen, bestaan er wel mogelijkheden om er slim mee om te gaan. De eerste stap is het optimaliseren van je huidige energieverbruik. Door je verbruik en opwekking beter op elkaar af te stemmen, maak je optimaal gebruik van je beschikbare netaansluiting.
Energiebesparing helpt direct om meer ruimte te creëren binnen je huidige aansluiting. Investeer in LED-verlichting, isolatie en energiezuinige apparatuur. Deze maatregelen verlagen niet alleen je energiekosten, maar maken ook capaciteit vrij voor andere toepassingen.
Slimme energiesturing kan pieken in je verbruik afvlakken en het gebruik spreiden over de dag. Door energie-intensieve processen te verschuiven naar momenten met lagere netbelasting, benut je je aansluiting efficiënter. Dit kan met relatief eenvoudige tijdschakelaars of geavanceerde energiemanagementsystemen.
Energieopslag biedt mogelijkheden om pieken op te vangen en eigen opgewekte energie beter te benutten. Een batterijsysteem kan overtollige zonne-energie opslaan voor gebruik op momenten dat je meer nodig hebt dan je opwekt. Hierdoor wordt je minder afhankelijk van het net en kun je fluctuaties in vraag en aanbod beter opvangen.
Samenwerking met andere bedrijven opent nieuwe mogelijkheden. Via energy hubs of gezamenlijke energieprojecten kun je samen met andere ondernemers investeren in oplossingen die individueel te groot of te duur zouden zijn. Ook cable pooling, waarbij meerdere energieproducten samen één netaansluiting delen, kan uitkomst bieden.
Houd contact met je netbeheerder over ontwikkelingen in je gebied en informeer naar alternatieve contractvormen. Sommige netbeheerders bieden flexibele transportovereenkomsten aan waarbij je op bepaalde momenten extra capaciteit kunt gebruiken.
Wist je dat?
Er wordt geëxperimenteerd met energie hubs op bedrijventerreinen. In enkele pilots werken bedrijven, netbeheerders en overheden samen in het realiseren van energie hubs. Daar wordt veel geleerd en gaat gepaard met de ontwikkeling van wet- en regelgeving, financieringsmodellen en aanpakken die de verdere uitrol mogelijk moet maken. Op het moment zijn er nog maar een paar daadwerkelijke energie hubs gerealiseerd.
Meest gestelde vragen
Je kunt de capaciteitskaart van Netbeheer Nederland raadplegen om te zien welke gebieden kampen met netcongestie. Ook je netbeheerder kan je informeren over de situatie in jouw specifieke gebied. Daarnaast merk je netcongestie vaak direct als je een verzwaringsaanvraag indient en deze wordt afgewezen of op een wachtlijst wordt geplaatst.
Hoewel je netcongestie niet individueel kunt oplossen, kun je wel slim inspelen op de situatie. Door je energieverbruik te optimaliseren, pieken af te vlakken en samen te werken met andere bedrijven, kun je meer halen uit je beschikbare netaansluiting. Ook energieopslag en slimme sturing bieden mogelijkheden.
Dit verschilt sterk per regio. In sommige gebieden worden binnen enkele jaren uitbreidingen verwacht, terwijl andere gebieden mogelijk tot na 2030 moeten wachten. Netverzwaring is een complex proces dat jaren kan duren vanwege vergunningsprocedures, financiering en uitvoering.
Als je meer stroom probeert af te nemen dan je contractuele vermogen, schakelt je aansluiting automatisch uit via beveiliging. Dit kan leiden tot bedrijfsstilstand en moet worden voorkomen. Bij herhaaldelijke overschrijding kunnen er boetes volgen.
Er zijn verschillende subsidies beschikbaar voor energiebesparing, energieopslag en slimme energiesystemen. Denk aan de ISDE-subsidie voor energieopslag, de EIA voor energiezuinige investeringen, en regionale subsidieregelingen. Raadpleeg de RVO-website voor actuele mogelijkheden.
