Energy hubs bieden ondernemers een krachtige oplossing voor netcongestie en hoge energiekosten door lokale samenwerking en slimme energiesturing. Deze innovatieve samenwerkingsverbanden laten bedrijven op bedrijventerreinen of in wijken hun energieopwekking, verbruik en opslag slim op elkaar afstemmen. Door samen te investeren in zonnepanelen, batterijen en energiemanagementsystemen kunnen deelnemers hun energiekosten flink verlagen en minder afhankelijk worden van het overbelaste elektriciteitsnet. Voor ondernemers die willen verduurzamen maar tegen de grenzen van netcongestie aanlopen, opent een energy hub nieuwe mogelijkheden voor groei en duurzaamheid. Wij laten zien wat voor jou van belang is.
In het kort
- Een energy hub is een lokaal samenwerkingsverband waarin bedrijven energieopwekking, verbruik en opslag op elkaar afstemmen
- Deelnemers delen infrastructuur zoals zonnepanelen, batterijen en laadpalen en investeren gezamenlijk in energieoplossingen
- Door lokaal opgewekte energie direct lokaal te gebruiken wordt het elektriciteitsnet ontlast en netcongestie verminderd
- Energy hubs kunnen tot 4-6 megaton CO₂-besparing realiseren als ze grootschalig worden toegepast op Nederlandse bedrijventerreinen
- Verschillende energiedragers zoals elektriciteit, warmte en waterstof kunnen binnen één hub geïntegreerd worden
- Het opzetten vereist samenwerking tussen meerdere partijen en is technisch en juridisch complex
Energy hub: wat speelt er?
Een energy hub kun je het beste vergelijken met een lokaal energienetwerk waarin meerdere bedrijven samenwerken als één grote energiegemeenschap. In plaats van dat ieder bedrijf individueel zijn eigen energie opwekt, opslaat en verbruikt, stemmen alle deelnemers hun energiestromen op elkaar af en delen ze infrastructuur en investeringen.
Het concept ontstaat uit de praktische problemen waarmee moderne bedrijven te maken krijgen. Netcongestie maakt het steeds moeilijker om nieuwe aansluitingen te krijgen of bestaande te verzwaren. Tegelijkertijd willen steeds meer ondernemers verduurzamen met zonnepanelen, elektrische voertuigen en warmtepompen. Een energy hub lost beide uitdagingen op door lokale energiestromen slimmer te organiseren.
De werking is ingenious in zijn eenvoud. Stel je voor: bedrijf A heeft ’s ochtends veel energieverbruik voor productie, bedrijf B gebruikt vooral ’s middags veel stroom voor koeling, en bedrijf C heeft een groot zonnepark dat overdag veel energie opwekt. Door deze verschillende patronen te combineren ontstaat er natuurlijke balans. Overproductie van het ene bedrijf kan direct gebruikt worden door het andere, zonder dat de elektriciteit het openbare net op hoeft.
Energy hubs gaan verder dan alleen elektriciteit. Ze kunnen ook warmtenetten, waterstofproductie en gasopslag integreren. Een bedrijf met veel restwarmte kan deze delen met bedrijven die warmte nodig hebben. Overtollige zonne-energie kan gebruikt worden voor het produceren van waterstof als brandstof voor vrachtwagens. Deze integratie van verschillende energiedragers maakt het systeem veel efficiënter dan individuele oplossingen.
Wat zijn de risico’s?
Zonder energy hubs blijven ondernemers individueel worstelen met de beperkingen van netcongestie en hoge energiekosten. Elk bedrijf moet zelf investeren in dure energieoplossingen die vaak te groot of te duur zijn voor de individuele business case. Dit leidt tot suboptimale investeringen en gemiste kansen voor verduurzaming.
De inefficiëntie van individuele energieoplossingen kost ondernemers veel geld. Als bedrijf A overdag veel zonne-energie teruggeeft aan het net voor een laag tarief, terwijl bedrijf B tegelijkertijd dure netstroom afneemt, dan laten beide partijen geld liggen. Deze mismatch tussen lokale vraag en aanbod zorgt voor onnodige energiekosten en netwerkbelasting.
Voor de energietransitie als geheel betekent het ontbreken van energy hubs een gemiste kans op grootschalige CO₂-reductie. Onderzoek toont aan dat energy hubs op bedrijventerreinen in Nederland kunnen leiden tot een besparing van vier tot zes megaton CO₂-uitstoot in 2030. Zonder deze lokale samenwerkingsverbanden blijft deze potentie onbenut.
Bedrijven die niet deelnemen aan energy hubs lopen het risico achter te blijven bij concurrenten die wel de voordelen van lokale energiesamenwerking benutten. Lagere energiekosten, betrouwbaardere energievoorziening en een groenere uitstraling kunnen concurrentievoordelen opleveren die moeilijk in te halen zijn.
Het gebrek aan lokale energiesamenwerking leidt ook tot meer druk op het al overbelaste elektriciteitsnet. Individuele bedrijven moeten elk hun eigen netaansluiting verzwaren of nieuwe aansluitingen aanvragen, terwijl een energy hub deze vraag kan spreiden en verminderen door lokale energiebalancering.
Wat kun je doen: energy hub
Start met het verkennen van samenwerkingsmogelijkheden in jouw omgeving. Kijk naar andere bedrijven op je bedrijventerrein of in de buurt en analyseer hun energieprofielen. Bedrijven met verschillende verbruikspatronen en eigen energieopwekking zijn ideale partners voor een energy hub. Neem informeel contact op om interesse te peilen.
Organiseer een verkennende bijeenkomst met potentiële deelnemers en betrek daarbij experts in energiemanagement en juridische zaken. Energy hubs zijn complex en vereisen zorgvuldige planning van technische integratie, financiële verdeling en juridische structuren. Professionele begeleiding is essentieel voor succes.
Maak een gezamenlijke energiescan om de potentie van samenwerking in kaart te brengen. Analyseer de energiestromen van alle betrokken bedrijven en identificeer kansen voor lokale balancering. Dit geeft inzicht in mogelijke besparingen en bepaalt de optimale technische configuratie van de energy hub.
Ontwikkel een helder samenwerkingsmodel waarin eigendom, kosten, baten en verantwoordelijkheden duidelijk verdeeld zijn. Energy hubs vereisen langdurige samenwerking tussen verschillende bedrijven, wat betekent dat alle partijen zich veilig en eerlijk behandeld moeten voelen. Juridische ondersteuning is hierbij onmisbaar.
Begin klein en bouw de energy hub stapsgewijs uit. Start bijvoorbeeld met het delen van zonnepanelen of een gezamenlijke batterij voordat je overgaat naar complexere systemen zoals warmtenetten of waterstofproductie. Dit maakt het project overzichtelijker en vermindert risico’s voor alle deelnemers.
Zorg voor adequate financiering en onderzoek beschikbare subsidies. Energy hubs komen in aanmerking voor verschillende subsidieregelingen voor energiebesparing en duurzaamheid. Ook kunnen deelnemers gezamenlijk betere financieringsvoorwaarden bedingen dan individueel mogelijk zou zijn.
Wist je dat?
Energy hubs zijn nog relatief nieuw in Nederland. Er lopen momenteel verschillende pilotprojecten waarin bedrijven, netbeheerders en overheden samenwerken om ervaring op te doen. De wet- en regelgeving ontwikkelt zich parallel aan deze praktijkervaring, wat betekent dat vroege deelnemers kunnen meedenken over de spelregels.
[Gutenbergblok: CTA]
Meest gestelde vragen
Er is geen wettelijk minimum, maar in de praktijk werk je meestal met 3-8 bedrijven voor een effectieve energy hub. Minder dan 3 bedrijven biedt weinig voordelen ten opzichte van directe samenwerking, meer dan 8 wordt vaak te complex om te coördineren. Het gaat vooral om complementaire energieprofielen: bedrijven met verschillende verbruikspatronen en eigen opwekking zorgen voor de beste balans.
De kosten variëren sterk afhankelijk van de grootte en complexiteit. Een eenvoudige hub met gedeelde zonnepanelen en batterij begint bij enkele tienduizenden euro’s per deelnemer. Complexere hubs met warmtenetten en waterstofproductie kunnen miljoenen kosten. Belangrijk is dat kosten gedeeld worden tussen deelnemers en dat besparingen meestal binnen 5-10 jaar de investering terugverdienen.
Dit wordt contractueel vastgelegd en kan op verschillende manieren geregeld worden. Opties zijn een gezamenlijke eigendomsstructuur, een aparte BV die eigenaar wordt, of één partij die eigenaar blijft en capaciteit verhuurt aan anderen. Elke constructie heeft voor- en nadelen qua risico, controle en belastingen. Juridische en fiscale advisering is essentieel om de beste structuur te kiezen.
Uittreden is meestal mogelijk, maar hangt af van de contractuele afspraken die vooraf gemaakt zijn. Vaak zijn er opzegtermijnen van 1-3 jaar en regelingen over de afrekening van gedane investeringen. Het is belangrijk om bij het opstellen van de overeenkomst duidelijke exit-procedures en waarderingssystematiek vast te leggen. Plotseling uittreden kan de hele hub ontwrichten, dus zorgvuldige planning is essentieel.
Van eerste verkenning tot operationele energy hub duurt meestal 1,5-3 jaar. De tijd gaat vooral zitten in het vinden van partners, contractonderhandelingen, technische planning en vergunningprocedures. Eenvoudige hubs met alleen gedeelde zonnepanelen kunnen sneller, complexere systemen met warmtenetten duren langer. Begin daarom klein en bouw stapsgewijs uit om sneller resultaten te zien.
